Νέος Κόσμος. Made in China.

Έτσι παράγονται σήμερα τα μόνα ανταγωνίσιμα αγαθά, έτσι κτίζονται σήμερα οι υπερδυνάμεις: με μισθούς πείνας υπόδουλων λαών του Τρίτου Κόσμου, που εγκλωβισμένοι στα γρανάζια της μηχανής που τους έταξε κοινωνική ισότητα και τους τάισε υποδούλωση, ζουν την δική τους καθημερινή κόλαση στα εργοστάσια με την μαύρη καπνιά, συναρμολογώντας ολημερίς τα φτηνοπράγματα που θα καταλαγιάσουν προσωρινά τη καταναλωτική μας πείνα.

της Φανίτσας Πέτρου

Η σκιά του 9/11 είναι μακριά, και δεν μετέτρεψε απλά την Μέση Ανατολή σε ένα ηφαίστειο που ξερνά βία και πόνο, έφερε και αλλαγές στον Παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Ή τουλάχιστον επέσπευσε τα πράγματα. Η μεγάλη αφομοίωση, το λιώσιμο καλύτερα μέσα στο παγκόσμιο καζάνι άρχισε. Τη κουτάλα τη κρατούν οι Big Seven. Ο στόχος της δημιουργίας μιας παγκόσμιας αγοράς που θα διοικούν μια χούφτα πολυεθνικές, εφικτός πλέον. Ολόκληρες χώρες θυσιάζονται για να επιτευχθεί. Κι οι τύποι της Τρόικας και του Νομισματικού, με τις Ferre γραβάτες, τα άσπρα, άσπιλα πουκάμισα και τα παγωμένα, άδεια λες από ψυχή βλέμματα, βιώνουν τη κάθε κατρακύλα μας σα προσωπική τους νίκη. Σαν ένα ακόμα στόχο ζωής που επιτεύχθηκε στη λίστα με τα “οπωσδήποτε” τους. Τους φαντάζομαι να καπνίζουν πούρα, να ανοίγουν κρασιά πανάκριβα μετά από κάθε τέτοια “νίκη” τους, να κάνουν προπόσεις, με σηκωμένα ποτήρια. Να νοιάζονται για την ένταση του αρώματος, τη διαύγεια, το έτος παραγωγής, το πόσο τους στοίχισε, περισσότερο από το ποιούς επηρεάζει η κάθε απόφαση τους. Να εύχονται και “εις ανώτερα” ο ένας στον άλλο, μετά το τέλος κάθε συνάντησης με πολιτικούς των χωρών στον συλλογικό λαιμό των οποίων έβαλαν την θηλιά. Και τις νύχτες να κοιμούνται ήσυχοι. Μακάριοι.

Αυτοί που κινούν τα νήματα του νέου κόσμου, δεν είναι οι πολιτικοί άλλωστε, είναι οι τραπεζίτες, οι financial wizzards, οι τύποι των Hedge Funds, οι πολυεκατομμυριούχοι Furtune 500, οι αετονύχηδες των Χρηματιστηρίων που επιδίδονται καθημερινά στις “νόμιμες” απάτες τους, και τόχουν για καμάρι πως κερδίζουν εκατομμύρια σαν αποτέλεσμα της διάλυσης ανθρώπων, επιχειρήσεων και συχνά ολόκληρων χωρών. Αυτοί οι ανεκδιήγητοι Wolf-of-Wall-Street τύποι, που κάνουν τη μεγάλη ζωή κι αποκτηνώνονται από την πολλή δύναμη που έπεσε στα βρώμικα χέρια τους και που τροφοδοτούν τη σινεματική έμπνευση δημιουργών αδιάκοπα. Κι αν ο Scorsese μας έδωσε την εξωστρεφή manic πλευρά του τι σημαίνει νάχεις χάσει τη ψυχή σου στο δρόμο για τα λεφτά, ο David Cronenberg μας έδωσε την άλλη, την ανατριχιαστική όψη της παγωμένης ζωής των σαϊνιών του Χρηματιστηρίου στη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του Don DeLillo, Cosmopolis. Ο νεαρός Robert Pattinson του Twilight, σε μια ακόμα συνειδητή προφανώς προσπάθεια του να αποξενωθεί από το fanbase του των εφήβων κοριτσιών που στριγγλίζουν το όνομα του με έκσταση, παίζει συγκρατημένα, ψυχρά - έτσι όπως αρμόζει - το ρόλο του μεγιστάνα που ζει τη αποστειρωμένη όσο και στερημένη από νόημα ζωή του από το εσωτερικό της λιμουζίνας του, γιατί - όντας ένα τυπικό παράδειγμα του είδους του - έχασε κάθε επαφή με την πραγματικότητα.

Αυτοί οι τύποι που δεν υπάρχει πιθανότητα να βασανιστούν ποτέ από ηθικά διλήμματα αν είναι αυτά να μπουν εμπόδιο μπροστά στο κέρδος τους. Αυτοί οι τύποι σαν τον χρηματιστή Martin Shkreli, τον “πιο μισητόάνθρωπο στην Αμερική” (και τέλειο εκπρόσωπο του “είδους”), η εταιρεία του οποίου αγόρασε την φαρμακευτική άδεια για το φάρμακο Daraprim που δίνεται σε καρκινοπαθείς και ασθενείς με Aids ή Μαλάρια, και έχοντας πλέον το μονοπώλιο του στην αγορά, ανέβασε τη τιμή του από $13.50 σε $750 για κάθε χάπι! Αύξηση δηλαδή που φτάνει το 5,455%. Πόσες λάθος στροφές πρέπει άραγε να πάρει η ψυχή σου για να σε ξεστρατίσει τόσο; Για να βρεθείς στο μέρος εκείνο που η ανάγκη σου για κέρδος είναι ο μόνος νόμος μέσα σου; Όταν ρωτήθηκε γιατί το έκανε, η κυνική απάντηση του ήταν πως δεν το θεωρεί έγκλημα. Το ίδιο θα έκανε κάποιος και αν αγόραζε μια εταιρεία αυτοκινήτων άλλωστε. Σίγουρος πως το ίδιο πράγμα είναι. Φανερά υπερήφανος για το κατόρθωμα του. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι Αγγλοσάξωνες λένε “lets make a killing” κάθε φορά που ετοιμάζονται να μεγαλώσουν τα κέρδη τους. Γιατί όντως πρέπει νάχεις μέσα σου ένα δολοφονικό ένστικτο για να μπορείς να παραβλέπεις τέτοιες λεπτομέρειες, όπως το γεγονός ότι άνθρωποι πεθαίνουν σαν αποτέλεσμα του κέρδους σου… (Στην περίπτωση του πιο πάνω τύπου, πιθανώς κυριολεκτικά)

Mα αναγκαίο κακό οι χρηματιστές και τα χρηματιστήρια στις σύγχρονες οικονομίες. Αν είναι να συγκεντρωθεί ο πλούτος στα χέρια των λίγων, σωστά; Το τραίνο που οδηγεί στα εκατομμύρια δε σηκώνει πολλούς. Έτσι όπως αναγκαίο κακό είναι κι οι καρχαρίες στο οικοσύστημα των ωκεανών… Τι κι αν ταρακουνήθηκαν τα θεμέλια του συστήματος που τα τρέφει, με το κραχ του 2008? Τι κι αν βριντοφώναξαν με τις μικρές φωνές τους οι αδικημένοι της γης στα Occupy Wall Street κινήματα ανά το κόσμο το 2011; Στο τέλος της μέρας, οι καρχαρίες έχουν το τρόπο τους. Η ζωή για κείνους είναι : “buy and sell.” Είναι “lets have lunch”, όπως λέει και ο ανθρωπάκος με το στόμα του Paul Giamatti στο Cosmpolis. Τι κι αν σκαρφιζόμαστε ονόματα για τα κοινωνικά συστήματα; (Καπιταλισμοί, Κουμουνισμοί και δε συμμαζεύεται). Στο τέλος της μέρας το μόνο που κάνουν είναι τη ανακατανωμή του πλούτου και των προνομίων, το πέρασμα τους σε άλλα χέρια. Στο τέλος της μέρας, πάντα το 1% θα βρεθεί στην απέναντι όχθη από το 99%. Αναπόφευχτα. Προβλέψιμα.

Ενώ ανταλλάζουμε γλυκερά ρητά στο Facebook, ο κόσμος αλλάζει γύρω μας. Κι ας μην το παίρνουμε μυρωδιά. Η μέση τάξη εξαφανίζεται, κι ο Μεγάλος Αδελφός μετενσαρκώνεται σε τραπεζίτη: oδηγούμαστε σταδιακά σε ένα κόσμο όπου θα καταργηθούν οι πληρωμές με μετρητά, οι προσωπικές συναλλαγές μεταξύ ηθικά και νομικά υπόλογων στις πράξεις τους ανθρώπων - αντί απρόσωπων οργανισμών που έχουν το τρόπο τους να δρουν πέρα από νόμους. Για να γίνετε ο έλεχγος των μικρών από τράπεζες και κράτη, ευκολότερος. Για να προστατευτούν, για να δυναμώσουν ανενόχλητοι, οι μεγάλοι. Οι γραφειοκράτες, οι χρηματιστές, οι τράπεζες, οι πολυεθνικές. (Η αντίστροφη μέτρηση άρχισε. Αν αφουγκραστείς θα τα ακούσεις τα γρανάζιαπου γυρνάνε ήδη) Δε θάμαστε πλέον το σύνολο των εμπειριών ή των αναμνήσεων μας, μα των αγορώνμας… Η κάθε συναλλαγή μας θα καταγράφεται λοιπόν, και θα’ναι καθρέπτης της ζωής μας. Της κάθε μας ανάγκης. Θα μας κατατάσσει σε χρήσιμες για τους εμπόρους του κόσμου λίστες. Θα μας κάνει νούμερα σε στατιστικές αναφορές που θα αυξήσουν τον τζίρο τους. Και τη δύναμη που θ’ ασκούν πάνω μας. Η κάθε λεπτομέρεια της ζωής μας εύκολα προσβάσιμη. Όλοι μας αινίγματα με εύκολες λύσεις, με κλειδιά που διαβάζονται στα statements των πιστωτικών καρτών μας, και στα cache των διαδυκτιακών αναζητήσεων μας. Η κάθε αγορά μας να μας καθορίζει, έτσι όπως δε καθορίστηκε ποτέ κανείς στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Κι η στάμπα του “Made in China” να είναι πλέον πάνω στο κάθε προϊόν που μπορεί να σταθεί σήμερα στο εμπόριο. Όλα τα υπόλοιπα καταρρέουν σαν σπίτια από χαρτιά. Οι αδύναμοι να αναμετρηθούν με τα Κινέζικα προϊόντα, διαλύονται. Οι υπόλοιποι, οι έξυπνοι, κάνουν outsourcing σε Κινέζικα εργοστάσια. Κι είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουν. Έτσι παράγονται σήμερα τα μόνα ανταγωνίσιμα αγαθά, έτσι κτίζονται σήμερα οι υπερδυνάμεις: με μισθούς πείνας υπόδουλων λαών του Τρίτου Κόσμου, που εγκλωβισμένοι στα γρανάζια της μηχανής που τους έταξε κοινωνική ισότητα και τους τάισε υποδούλωση, ζουν την δική τους καθημερινή κόλαση στα εργοστάσια με την μαύρη καπνιά που ξερνούν απόβλητα στα κατάμαυρα πια ποτάμια. Συναρμολογώντας ολημερίς τα φτηνοπράγματα που θα καταλαγιάσουν προσωρινά τη καταναλωτική μας πείνα. Αυτό είναι λέει το μέλλον του κόσμου. Κι οι Νεοφιλελεύθεροι Δυτικοί να ακονίζουν τα νύχια. Κι όσοι δεν διαλύθηκαν από το ανταγωνισμό με τέτοιες αγορές, να γονατίζουν από τους δικούς τους κανόνες.

Τώρα που και μεις ανήκουμε στη μεγάλη οικογένεια της Ευρώπης, πρέπει λέει και εμείς μοιραστούμε το “όραμα” των Νεοφιλελευθέρων για το νέο κόσμο. Και θα το πληρώσουμε το τίμημα. Μέχρι που όλες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα κλείσουν μια μια, μέχρι που όλες οι φωνές οι αλλιώτικες θα σωπάσουν, μέχρι που θα γίνουμε όλοι υπάλληλοι των πολυεθνικών, υπάκουοι, ευγνώμονες, υπόλογοι στις εταιρικές βλακείες τους. Ανίκανοι όχι απλά να αρθρώσουμε γνώμες δικές μας, μα εντέλει και να τις αφήσουμε να σχηματιστούν μες το μυαλό μας.

***